Zamek królewski w Lublinie pierwotnie zbudowany został w XII wieku, za czasów Kazimierza Sprawiedliwego, jednak od tego czasu był wielokrotnie przebudowywany. Początkowo zamek zachowany był w stylu gotyckim, jednakże w 1520 Zygmunt Stary zapoczątkował przebudowę zamku na okazałą renesansową rezydencję królewską.
W 1569 roku w murach zamku obradował sejm, na którym podpisano akt unii polsko-litewskiej – unię lubelską. 19 lipca 1569 na sejmie w Lublinie książę pruski Albrecht Fryderyk Hohenzollern złożył hołd lenny Zygmuntowi II Augustowi, co obecny wówczas Jan Kochanowski opisał w utworze Proporzec albo hołd pruski.
W XVII wieku zamek został ponownie wyremontowany, kiedy wówczas panował tam Jan Kazimierz. W latach 1655–1657 zamek zajmowały wojska szwedzkie, węgierskie i moskiewskie, co doprowadziło do jego ogromnych zniszczeń. Ocalały jedynie najstarsze budowle – kaplica i donżon. W 1743 roku starosta Jakub Zamoyski wzniósł nowe budynki kancelarii i archiwum, a w 1773 roku budynek dawnej bramy wjazdowej został przebudowany na cele mieszkalne przez starostę Wincentego Potockiego.
W roku 1826 na wzgórzu stanęła nowa budowla w stylu neogotyku angielskiego, przeznaczona na więzienie Królestwa Kongresowego. Funkcję więzienia pełnił on bowiem przez 128 lat. Głównie obsadzano w nim uczestników walk niepodległościowych.
Najprawdopodobniej w XIV wieku powstał gotycki kościół zamkowy pod wezwaniem Trójcy Świętej, który pełnił funkcję kaplicy królewskiej. Gotyckie wnętrza kościoła pokryto malowidłami bizantyjsko-ruskimi, dzięki którym do czasów współczesnych Kaplica świętej Trójcy stanowi zabytek w stali międzynarodowej.
Cennym zabytkiem sztuki romańskiej i jedną z najstarszych budowli na Lubelszczyźnie jest powstała w XIII wieku wieża zamkowa.
Od zamek pełni funkcję siedziby Muzeum Narodowego w Lublinie.
